نگینی درخشان در دل شهر خشت و خاطره + عکس

آتشکده زرتشتیان ‌در محدوده مرکزی شهر تاریخی یزد، از میدان شهید بهشتی (مجاهدین) که به سمت شرق شهر می‌رویم، در فاصله‌ای نه چندان زیاد، با گذر از برج ساعت فردوسی که امروزه آن را به نام بانی آن، مارکار می‌نامند، در ابتدای خیابان آیت‌الله کاشانی، به آتشکده زرتشتیان یزد می‌رسیم؛ فضایی که سال‌هاست با آرامشی وصف‌ناپذیر آتش مقدس را در بر گرفته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

آتشکده ورهرام در زمینی به مساحت ۶۳۶۲ گز مربع (۶۸۸۱ مترمربع) که در سال‌های ساخت این بنا در بیرون باروی شرقی شهر تاریخی قرار داشته، بنا نهاده شده است؛ هرچند که توسعه معاصر شهر، این بنای تاریخی را در هسته مرکزی یزد قرار داده است.



آتشکده زرتشتیان که به شماره ۲۴۳۱ در نمایه آثار ملی ایران به ثبت میراث فرهنگی رسیده است، اوایل دوره پهلوی (سال ۱۳۱۳ خورشیدی) در زمینی که اهدایی چند تن از نیک‌اندیشان زرتشتی بود، با سرمایه اصلی انجمن پارسیان هند ساخته شد.



ارباب جمشید امانت که سرپرستی و نظارت بر ساختمان آتشکده را عهده‌دار بوده، در خاطرات خود می‌نویسد: «برای جلب توجه کمک پارسیان هندوستان پنج بار به آن دیار سفر کردم. چهار بار با کشتی‌های بخار بر روی آب‌های خروشان اقیانوس هند و یک بار پیاده و با شتر در ریگزار‌های بلوچستان ایران و پاکستان که بالاخره انجمن پارسیان هند پرداخت هزینه ساختمان آتش ورهرام را پذیرفت». آتش ورهرام سرانجام در سال ۱۳۲۱ خورشیدی در این ساختمان تخت‌نشین شد.

معماری آتشکده را برخی متأثر از آتشکده‌های پارسیان هند می‌دانند و گروهی از منتقدان معماری هم نگاهی الگوبردارانه به مرکز و واگویه کردن گویش معماری پایتخت می‌پندارند که در ادامه سبک تهران به عنوان شیوه رایج معماری پهلوی اول مرسوم بوده است، اما گذشته از نگاه کلان معمارانه در ساخت آتشکده، این اثر را می‌توان یکی از شاهکار‌های معماری ایران و نگین معماری معاصر یزد دانست که نشان از تحولات اجتماعی گسترده‌ای در دوران خود دارد.

برای بازدید از آتشکده باید از درب جنوبی واقع در خیابان کاشانی وارد شویم. در بدو ورود، حوض زیبای خوش‌فرم در میانه حیاط به مخاطب خوشامد می‌گوید و ناخودآگاه به مکثی کوتاه فرا می‌خواندت تا نقش بنای اصلی که آتش مقدس را در آغوش کشیده، به رخ بکشد. چند لحظه‌ای بیشتر نمی‌پاید که نگاه در هم‌پیوندی حوض و پله‌های سه‌سویه ایوان دست به دست می‌شود و از ستون‌های مقابل ایوان جنوبی به فراز سردر بنا رهنمون می‌شود؛ جایی که نگاره فروهر خودنمایی می‌کند.

فروهر که از نظر واژگانی به معنای پیش‌بر یا فرابرنده است، برترین گوهر وجود آدمی است که پرتوی از فروغ بیکران ذات اهورامزدا دارد و انسان با دریافت حقیقت آن که هنجار راستی را حاکم بر همه هستی می‌داند، به رسایی خواهد رسید.

در زمان هخامنشیان، برای درفش ملی ایران، نشانی طرح انداختند که بسیاری از مفاهیم بنیادین آیین زرتشت را در خود داشت و بر این باور بودند که پیروی از مفاهیم آن، پایداری، جاودانی، سرافرازی و آزادگی ایران‌زمین را به همراه خواهد داشت. بر این اساس این نشان را فروهر نام نهادند؛ نشانی که هر جزء آن آموزه‌ای را القا می‌کند.



سیمای پیر نورانی در این نگاره، بهره‌گیری از پند پیران و پارسایان را گوشزد می‌کند. دست راست او که رو به سوی آسمان دارد، نشانه فراروی است. حلقه‌ای در دست چپ، نشان از پیمانی بزرگ دارد که همان مبارزه پیگیر و خستگی‌ناپذیر با ناراستی برای نیرو بخشیدن به فروزه راستی است. حلقه دور کمر او وظیفه انسان را در رهایی از وابستگی‌های دروغین این جهان یادآور می‌شود. دو رشته آویخته آوردگاه نیکی و بدی را نمایندگی می‌کند. اندام زیرین که سه بخش دارد، به رها ساختن اندیشه و گفتار و کردار بد تأکید دارد و دو بال گشوده نگاره، اندیشه و گفتار و کردار نیک را خاطرنشان می‌کند.

از زیر نگاره فروهر که بگذری، به سالن جنوبی وارد خواهی شد. تصاویر و پوستر‌هایی برای آشنایی با باور‌های زرتشیان بر دیوار‌های سالن است؛ اما آنچه در این سالن به چشم می‌آید، دریچه‌ای به اتاق آتش است؛ همان آتش مقدس که زرتشتیان ایران بیش از ۱۵۰۰ سال آن را روشن نگاه داشته‌اند.

آتش ورهرام یکی از سه آتش پر ارج و پرشکوه روزگار فروانروایی ساسانیان است که به دلیل برخورداری از شأن و شهرت بالاتر، به نام ورهرام (پیروزی) خوانده می‌شدند. بنابر روایت‌های تاریخی، این آتش آذرفرنبغ نام داشته که در دارابگرد فارس نگهداری می‌شده است. در زمان شهریاری انوشیروان دادگر به کاریان فارس منتقل می‌شود و در آتشکده‌ای به همین نام تخت‌نشین می‌گردد.

آتش، در سده دهم میلادی، برای در امان ماندن آتش از بیگانگان، به یزد آورده می‌شود و برای سالیان دراز در غار و روستا‌های زرتشتی‌نشین یزد از دستبرد بدخواهان به دور می‌ماند. در سال ۱۱۳۴ یزدگردی (۱۱۸۹ هجری) دوباره به یزد بازگردانده می‌شود و در محله دستوران (کوی موبدان) پابرجا ماند تا اینکه در سال ۱۳۱۱ یزدگردی (۱۳۲۱ خورشیدی) آذر دیرسال و دیرپای فرنبغ در آتشکده نوبنیاد آن روز‌ها آرام می‌گیرد و امروزه از آتش مقدس زرتشتیان ایران به شمار می‌آید.



بیرون سالن آتش، در ضلع غربی فضای آتشکده، سالن ورجاوند باشندگان را به خود می‌خواند که هرچند نوبنیاد است، اما محتوای پرباری از فرهنگ و آیین زرتشتیان را در خود به نمایش گذاشته است. در طبقه زیرین آن، نمایشگاه عکس هنرمندان زرتشتی برپاست که لحظه‌هایی ناب از زندگی هم‌کیشان خود را در قاب تصویر به بند کشیده و در پیش چشمان میهمانان نیایشگاه خود به نمایش گذاشته‌اند.

در انتهای سالن نمایشگاه عکس، پله‌هایی به درون زمین می‌روند، کنجکاوی بیننده را برمی‌انگیزد. با پله‌ها که همراه شوی، خود را در مخزن آب‌انباری کوچک، اما بی‌نهایت زیبا و آرام می‌یابی که رد باریکه نور چراغ‌هایش برای چند دقیقه انسان را از غوغای هیاهوی زمین آسوده می‌کند.

در فضای بیرون، تمام آنچه را که یاد شد، انبوهی از درختان سرو و کاج در بر گرفته‌اند؛ نگاره سرو را بر دیوار‌های فضا هم می‌توان دید. زرتشتیان بر این باورند که نخستین بار زرتشت، سرو را از بهشت به زمین آورده و بذر آن را در زمین کاشته است. سرو در نگاه ایرانیان نشانی است از زندگی، جاودانگی و استواری؛ نمادی که در ادبیات سرزمین‌مان نیز بازتاب دیرینه‌ای دارد و شاید از همین روست که در منظر و فضاسازی معماری ایران نیز جایگاهی بسزایی دارد.

عرصه‌ای به مساحت ۱۵ هکتار از محله زرتشتیان به عنوان بخشی از شهر میراث جهانی یزد، به واسطه استقرار آتشکده ورهرام و دیگر عناصر زرتشتیان و همچنین حضور و تداوم زندگی شهروندان زرتشتی در این محله که از سال‌های دور در تعامل با مسلمانان، جلوه‌هایی بی‌نظیر از همزیستی مسالمت‌آمیز پیروان ادیان را آفریده‌اند، در تیرماه ۱۳۹۶ به ثبت جهانی یونسکو رسید.

امروزه نیز زندگی مسالمت‌آمیز و همراه با احترام شهروندان مسلمان و زرتشتی در دارالعباده یزد، تعاملات اجتماعی و اقتصادی ایشان، برگزاری آیین‌ها و همچنین استقرار عناصر دینی ایشان در کنار یکدیگر، نه تنها نشان از پیشینه‌ای تاریخی دارد، بلکه نشانگر یکی از ارزش‌های برجسته جهانی شهر تاریخی یزد است که حفظ و تداوم آن از اهمیت بسزایی برخوردار است.

منبع: پارسینه

کلیدواژه: گردشگری

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.parsine.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «پارسینه» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۱۷۲۰۷۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

خاطره سردار از مورینیو: آقای خاص، طرفدار سپاهان!

به گزارش "ورزش سه"، ژوزه مورینیو در چند مقطع و در تیم های مختلف، خواستار جذب سردار آزمون بود تا اینکه این اتفاق بالاخره و در زمان حضور آقای خاص در رم اتفاق افتاد اما دوران همکاری آنها بسیار کوتاه بود و زمانی که این بازیکن به همراه تیم ملی ایران در جام ملت های آسیا حضور داشت، مورینیو و رم به همکاری خود پایان دادند.

سردار آزمون شب گذشته مهمان لایو اینستاگرامی ورزش سه بود و درخصوص مسائل مختلف به صحبت پرداخت که شاید یکی از نکات جالب این گفتگو که البته کمی هم عجیب است، پیگیری نتایج بازی های سپاهان توسط این مربی مشهور پرتغالی است.

ژوزه مورایس که طی دو فصل اخیر هدایت سپاهان را برعهده داشته، یکی از دوستان قدیمی مورینیو است که سابقه همکاری طولانی مدتی را با هموطنش دارد. جایی که سرمربی سپاهان در تیم های پورتو، اینتر، رئال مادرید و چلسی، دستیار مورینیو بود و به افتخارات بزرگی دست یافت.

از سال 2015 بود که راه مورایس از سرمربی مشهور دنیای فوتبال جدا شد و او پس از هدایت تیم هایی مانند آنتالیا اسپور، بارنزلی، چونبوک موتور و الهلال، از سایه دستیاری مورینیو خارج شد و به عنوان سرمربی، افتخارات مهمی را در دنیای فوتبال کسب کرد و در دو فصل اخیر نیز روی نیمکت سپاهان نشسته است.

سردار آزمون شب گذشته و در گفتگوی زنده اینستاگرامی با ورزش سه، زمانیکه با سوالی درخصوص اینکه "چه خاطره خاصی از مورینیو دارد" مواجه شد، پاسخ جالب توجهی داد.

آزمون گفت: یک خاطره از مورینیو دارم. او یک روز به من گفت: "سردار! بازی را دیدی؟" من هم با خودم گفتم منظورش کدام بازی است؟ سپس از مورینیو پرسیدم کدام بازی را می گویی؟ گفت مسابقه سپاهان و تیم ازبکستانی که 9 گل زدند!

آزمون در ادامه می گوید: من هم در پاسخ به مورینیو گفتم نه متأسفانه بازی را ندیدم. او هم در ادامه به من گفت: "سپاهان 9 گل به ثمر رساند. یعنی حریفشان اینقدر ضعیف است؟" به هر حال او با مورایس دوست صمیمی است و به همین دلیل بازی سپاهان را تماشا می کرد.

سردار در پایان گفت: مورینیو بازی های سپاهان را هم دنبال می کرد. من از این کار او تعجب کرده بودم و با خودم گفتم دمش گرم! این موضوع برای من جالب بود که مورینیو نتایج سپاهان را زیر نظر دارد.